Kitap çok eğlenceli, son zamanlarda okuduğum en akıcı kitaplardan biri idi. Kitabın konusu ise ağlar.Kitabı okuduktan sonra etrafınızdaki birçok olayın ağlarla ilişkisi olduğunu ve ağlarda varolan temel özelliklere sahip olduğunu idrak ediyorsunuz. Ağların özelliklerini bildiğiniz zaman karşılaştığınız sistemleri daha iyi anlıyorsunuz, problemlere karşı yaklaşımınız değişiyor. Kitabın vermek istediği mesaj ağ kavramının önemi.
Kitapta salt sayısalcı bir dil kullanmıyor, o yüzden okunması çok rahat. Okuduklarınızı anlamanız için kavramlara biraz aşina olmanız gerekebilir.
Kitapta önce ağların mucidi diyebileceğimiz Euler'in Çizge Kuramını açıklanıyor.
Euler'den sonra ağları matematiksel olarak ilk defa açıklamaya çalışan kişi büyük matematikçi Erdös. Erdös'ün ortaya attığı rastgele ağ teorisinde ağın düğümleri ile arasındaki bağlar rastgele oluşuyor. Yani rastgele iki düğüm alınıyor ve aralarında bir bağ oluşturuluyor. Ağ bu şekilde ortaya çıkıyor. Ağın bu şekilde modellenmesinin ardından, tüm düğümlerin eşit sayıda bağa sahip olduğu ortaya çıkıyor. Fakat daha sonra yapılan araştırmalardan gerçek hayattaki ağların böyle olmadığı anlaşılıyor: bazı insanlar diğerlerinden fazla kişi tanıyor, bazı siteler diğerlerinden daha fazla gelen bağlantıya sahip, bazı aktörler diğerlerinden daha fazla filmde oynamıştır, vücuttaki bazı proteinler diğerlerine göre daha fazla reaksiyonda kullanılır vs.
Barabási, kitabın geri kalanında Erdös'ün ortaya attığı rastgele ağ teorisinin gerçek hayata nasıl uyarlandığını anlatıyor. Kimileri bizzat kendisinin çalışmaları.
Hub, 80/20 kuralı, scale-free networks, six degree of seperation, zengin olanın daha zengin olması, kazananın her şeyi silip süpürmesi, küçük dünya hipotezi gibi kavramlar çok güzel hikayeciklerle anlatılıyor.
Günümüzdeki sistemlerin modellenmesini "scale-free network"'lerle olduğunu gösterdikten sonra, yazar bu ağların saldırılara karşı nasıl davrandığını inceliyor. "Scale-free network"'lerde ağdan rastgele düğüm kaldırmak ağa pek bir zarar vermese de, hublara yapılan saldırıların çok zararlı olduğunu gösteriyor. Rastgele oluşan ağlarda, ağ ancak belli bir eşik değerinin üstünde rastgele düğüm ortadan kaldırılınca dağılıyor. Rastgele ağlarda hayati öneme sahip düğümler yokken, "scale-free network"'lerde var.
Barabási kitabının sonunda biyoloji, insan, ekonomi, internet ve birçok alanda benzer bir ağ yapısının ortaya çıkmasından, kainatın mimarının sanki sadece bu yapıyı biliyormuşçasına her yerde bunu kullandığını söylüyor. Müslüman olarak benim buradaki yorumum bu kavramın Allah'ın bir olduğunu ve yarattığı şeyden kendisine ulaşabileceğimiz.
Sonuç olarak gayet zevkli, bilgilendirici, ufuk açıcı bir kitap. Okuyun pişman olmazsınız.
ek$isözlük'teki yorumlar şurada.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder